Şeyh Bedreddin Olayı

Şeyh Bedrettin Olayı, Osmanlı Devleti’ni Fetret Devri’nde zor duruma sokan gelişmelerden biridir.

Siyasi ihtirasları sebebiyle Çelebi Mehmet tarafından kazaskerlikten alınmayı kabullenemeyen Şeyh Bedreddin, görünüşte dinî-tasavvufi, gerçekte ise siyasi teşkilatlanmayı sağlamak üzere harekete geçerek yoğun bir propaganda faaliyetine girişmiştir. Şeyh Bedreddin’in etrafında kısa sürede geniş bir mürit ve sempatizan kitlesinin oluşması, Osmanlı Devleti’nin tepkisine neden olmuştur. Bu tepki sonucunda yakalanmaktan korkan Şeyh Bedreddin, Anadoluʼya kaçmıştır. Şeyh Bedreddin ve müritlerinden Börklüce Mustafa ile Torlak Kemal’in başarıları üzerine Çelebi Mehmet isyancılar üzerine büyük bir kuvvet göndermiştir. Osmanlı kuvvetleri, isyancıları dağıtarak Şeyh Bedreddin’i yakalamıştır ve yargılanmasının ardından Şeyh Bedreddin, 1420’de Serez’de idam edilmiştir.

Edirne yakınlarında, bugün Yunanistan topraklarında bulunan Simavna kasabasında doğan Şeyh Bedreddin, babasının yanında eğitime başlamış Kahire, Şam, Halep gibi dönemin ünlü kültür merkezlerinde uzun süre ilim tahsil etmiştir. Edirne’ye döndükten sonra Osmanlı tahtını kardeşleri ile paylaşarak saltanat süren Musa Çelebi’nin takdirini kazanan Şeyh Bedreddin, kazaskerliğe tayin edilmiştir. Fakat Çelebi Mehmet’in Osmanlı tahtını ele geçirmesi üzerine bu görevinden azledilerek  1000 akçe maaşla İznik’te göz hapsine alınmıştır.

Bu tarz isyanların genel karakterine bakıldığında seyri ve neticesi ne olursa olsun çevresine topladıkları insanlardan ziyade isyanların liderlerinin açık ve gizli amaçları olduğu görülmüştür. Bu kişiler, yaşadıkları dönemdeki siyasi, sosyal ve ekonomik sıkıntıları kullanarak kendi menfaatleri doğrultusunda isyan etmiştir. Dolayısıyla bu tür isyanlar toplumun sıkıntılı dönemlerinde ortaya çıkmıştır. Örneğin Bâbailer Ayaklanması, Türkiye Selçuklu Devleti’nin; Şeyh Bedreddin İsyanı da Osmanlı Devleti’nin sosyal ve siyasi çalkantılar yaşadığı dönemlerde ortaya çıkmıştır.

Bâbailer Ayaklanması’na benzer özellikler taşıyan Şeyh Bedreddin Olayı da Fetret Devri’nde yaşanan taht kavgaları nedeniyle Osmanlı Devleti’nde yaşanan siyasi, sosyal ve ekonomik buhranların sonucunda ortaya çıkmıştır. Buhranlı dönemlerde halka, içinde bulunduğu sıkıntılardan kurtarılacaklarını söyleyen isyancılar, eşitlikçi anlayışın hâkim olduğu bir toplumsal düzen kuracaklarını vaat ederek taraftar toplamış ve siyasal iktidarı ele geçirmeyi amaçlamıştır.