Osmanlı’da İlk Vakıf

Osman Gazi’nin ilk olarak verdiği vakıf yeri Bozüyük’tedir. Osman Gazi’nin Kumral Baba ile yaptığı konuşma Aşıkpaşazade’de şöyle geçmektedir:

“… Şeyh Edebalı kim Osman Gazi’nin düşini ta’bir etdi ve padişahlığı kendüye ve neseb ü nesline muştuladı, yanında şeyhün bir müridi var idi adına Derviş Durdı oğlu Kumral Dede derler idi. Ol derviş eyidür :Ay Osman! Sana padişahlık verildi. Bize dahı şükrana gerek, dedi. Osman Gazi eyidür: Her ne vaktın kim padişah olam, sana bir vereyim, dedi. Derviş eyidür: Bize köycügez yeter. Şehirden vaz gelimdi, dedi. Osman Gazi eyidür: Ben kağıt mı yazarın kim benden kağıt istersin dedi. Osman Gazi eyidür: İşde bir kılucum var. Atamdan ve dedemden kalmışdur. Anı sana vereyim. Ve bir maşraba dahı sana vereyüm. Bile senün elünde olsunlar. Ve bu nişanu saklasunlar ve ger Hak Taalâ beni bu hizmete kabul eder ise benüm neseb ü neslüm dahı ol kılıcı göreler, kabul edeler, köyüni almayalar dedi. Verdi. Şimdi dahı ol kılıc Kumral Dede neslü elindedür.”

Bozüyük’ün İnegöl tekfuruna yönelik harekât için kullanılmasındaki ilk önemli örneğimiz Kumral Baba‘ya verilen vakıf arazidir. Günümüzde de aynı isimleri koruyan bu vakıf köylerinin Bozüyük’ün arka tarafında Domaniç yönünde kaldığını söylemeliyiz.

Türbede Kumral Baba’nın dışında Horasan erenlerinin kabirleri de bulunmaktadır. Türbe 1997 yılında restore edilerek çini kaplanmıştır. Kumral Abdal‘a vakıf olarak verilen Karaağaç ve Kovalıca köyleri, aynı isimle günümüzde de mevcuttur.

Osmanoğullarının tahsis ettiği bu ilk vakfın stratejik önemi iyi anlaşılmalıdır. Osman Gazi en erken beylik devirlerinden itibaren planladığı gelişme stratejisi için kendi şartları ve kaynakları çerçevesinde adım adım hareket etmeyi uygun görmüştür.

-Osmanlı tarihindeki ilk fetih İnegöl’e karşı bir ileri karakol olması nedeniyle seçilen Kulaca‘dır.

-Osmanoğullarında kayıtlara geçen ilk şehit Osman Gazi’nin yiğeni Bay Hoca‘dır. Türbesi İnegöl yakınlarındaki Hamza Bey köyündedir.

-Osmanlılarda ilk vakıf bizzat Osman Gazi tarafından Kumral Abdal’a verilen ve Bozüyük’ün arkasında Karaağaç, Kovalıca köyleri civarındaki arazileri kapsayan vakıf‘tır.