Eşrefoğulları Beyliği (Eşref Oğulları Aşireti)

Merkezleri Beyşehri olan bu beyliği kuran Selçuk emirlerinden Eşref oğlu Seyfüddin Süleyman Beydir. XIII. yüzyıl sonlarına doğru Selçuk Devletinin zayıf bulunduğu sırada Süleyman Beyi mücadele sahnesinde görmekteyiz.

Eşrefoğulları, Süleyman şehri de denilen Beyşehri’nden başka Seydişehri, Ilgın, Akşehir, Bolvadin ve havalisine sahip olup doğu taraflarında Karaman ve batı kısmında da Hamidoğullan beylikleri vardı.

Üçüncü Giyasüddin Keyhusrev 1354 de İlhan’m emriyle katledildikten sonra yerine amcasının oğlu Giyasüddin Mesud hükümdar olmuş fakat yine İlhan’ın fermaniyle Giyasüddin’in henüz pek küçük olan iki oğlunu da Konya’da Selçuk hükümdarı yapmışlar ve bu çocuklara Eşrefoğlu Süleyman Bey nâib ve Karamanoğlu Güneri Bey de beylerbeyi olmuşlardır. Daha sonra gerek Eşrefoğlu ve gerek Karamanoğlu, Sultan Mes’ud’a itaat etmişlerdir. Hattâ Sultan Mes’ud’un Anadolu’ya gelen kardeşi Melik Siyavüş, Mes’ud’un entrikalarıyla Eşrefoğlu tarafından hapsedilmiş ise de Karamanoğlu’nun tehdidi üzerine Siyavüş serbest bırakılarak Konya’ya gönderilmiştir.

Eşrefoğlu Süleyman Bey’in hangi tarihte vefat ettiği malum değildir; fakat vefatının 701 H. 1301 M. den sonra olduğu Beyşehri’nde yaptırmış olduğu türbe kitabesinden anlaşılmaktadır.

Süleyman Beyden sonra yerine büyük oğlu Müharizüddin Mehmed Bey geçmiş ve Akşehir ve Bolvadin şehirlerini de elde etmiştir. Anadolu beylerini itaat altına almak ve sadakatlerini sağlamak için 1314’de Anadolu’ya gelen Emir Çoban’a itaatlerini arz eden Anadolu beyleri arasında Eşrefoğlu da vardı. Bolvadin cami kitabesinden anlaşıldığına göre Mehmed Bey 1320’den sonra vefat ederek yerine oğlu Süleyman Bey hükümdar olmuştur.

Bu İkinci Süleyman Bey’in hükümeti müddeti pek kısa sürmüş, Anadolu beylerini ortadan kaldırmak isteyen Anadolu valisi Demirtaş, Beyşehri’ni zabt ettikten sonra Süleyman Bey’i işkence ile öldürmüş ve orasını işgal ile kendi tarafından vali tayin eylemiştir (1326 Ekim).

Süleyman Şah’ın ölümüyle Eşref oğulları beyliği sona ermiş ve daha sonra bu memleket Hamid ve Karaman oğulları arasında taksim olunmuştur. Eşref oğullan’na ait Beyşehri, Akşehir ve Bolvadin’de bazı binalar vardır. Şimdiye kadar paralan görülmemiştir. Bu aileden Mübarizeddin Mehmed Bey adına Şemseddin Mehmed Tüşteri tarafından felsefe mahiyetinde El-füsul-ül-eşrefiyye isimli bir eser yazılmıştır (Ayasofya Kütüphanesi No. 2445).