Haçlılar Karşısında Türkler

Uzun bir sürece yayılan Haçlı Seferleri İslam dünyasını hedef almıştır.

Sonuçları itibariyle de günümüze kadar etkileri görülen önemli tarihî bir gelişmedir. XI. yüzyılın sonlarında başlayan bu seferler, aralıklarla XIII. yüzyılın sonuna kadar sürmüştür. Haçlılara karşı Anadolu’da mücadeleye girişen ilk devlet, Türkiye Selçukluları olmuş diğer beylikler ve topluluklar da bu mücadelelerde Selçukluları desteklemiştir.

Haçlılar, Anadolu’daki bu mücadeleler karşısında büyük kayıplar vermelerine rağmen Urfa, Antakya, Kudüs gibi kutsal kabul ettikleri şehirleri ele geçirmiştir. Buralarda kontluk, prenslik, krallık gibi idareler kuran Haçlılara karşı Eyyubiler ve diğer Müslüman devletler mücadeleye devam etmiştir.

Haçlı Seferleri’nin Nedenleri

Haçlı düşüncesinin ortaya çıkışında dinî unsurlar ön planda olmuştur. Orta Çağ Avrupası’nda en etkili kurum olan kilise, Doğu’ya hâkim olma arzusuna kapılmıştır. Bu amaçla Haçlı Seferleri’nin başlamasına öncülük eden kilise, siyasi emellerini gerçekleştirmek için dini kullanmıştır.

Kutsal yerlerin alınması Hristiyanlar açısından, dinî bir hedef olarak görülmüştür. Böylece seferlere halkın desteğini artırmak amaçlanmıştır. Bu durum Avrupa’daki ekonomik sıkıntılarla birleşince büyük Haçlı kuvvetlerinin oluşturulmasında başarılı olunmuştur.

İpek ve Baharat Yolu gibi ticaret yolları bu dönemde Türk ve Müslümanların kontrolü altındadır. Bu ticaretin beraberinde getirdiği Doğu’daki zenginlik, Batı’da abartılarak anlatılmış ve bu sayede halkın Haçlı Seferleri’ne katılımı artırılmaya çalışılmıştır. Bizans İmparatorluğu, hâkim olduğu bölge itibariyle Hristiyanlığın doğu sınırını koruma görevini üstlenmiştir. Fakat Malazgirt Savaşı sonrasında Anadolu’nun hızlı şekilde Türkler tarafından ele geçirilmeye başlanması artık Bizans’ın, Hristiyanlığın doğu sınırını koruma görevini yerine getiremediğini göstermiştir. Bizans’ın Avrupa’dan Türklere karşı yardım istemesi ve Türkleri durdurmakta yetersiz kalması üzerine papa, Bizans’ın yardım taleplerine olumlu yaklaşmıştır. Bizans’ın asıl amacı ise Türklere kaptırdığı toprakları, Hristiyan dünyasının desteği ile geri kazanmak ve devleti yeniden güçlendirmektir.

Dinî sebeplerin ön plana çıktığı bu seferlerde asıl nedenler sosyal ve ekonomik temellere dayanmaktadır. Papa; seferlerin gerçek amacını, insanlarda heyecan uyandıran onların manevi duygularını coşturan sevgi, fedakârlık, yardım gibi sözcüklerin arkasına gizlemiştir.

Haçlı Seferleri için davetlerin yapılmaya başladığı 1094 yılında Avrupa, sel felaketleri ve salgın hastalıklarla mücadele etmiştir. Yiyecek bulmakta bile zorluk çeken Avrupalı Hristiyanlar için sıkıntılardan kurtulmanın yolu; seferlere katılarak Doğu’da güç, para ve toprak elde etme olarak görülmüştür. Ayrıca senyör ve şövalyeler, yeni ele geçirecekleri ülkelerde yüksek mevki ve ayrıcalık kazanmak için bu seferlere katılma konusunda istekli olmuştur.