Osmanlı Devletinin 1. Dünya Savaşına Girme Nedenleri

I. Dünya Savaşı başladığında Osmanlı yöneticileri, bir yandan ülke güvenliğini sağlamaya yönelik tedbirler alırken diğer yandan da devletin takip edeceği savaş politikasını belirlemeye çalışıyorlardı.

I. Dünya Savaşı Başladığında Osmanlı Devleti:

• Tarafsızlığını ilan etti.
• Boğazları ulaşıma kapattı.
• Ülke genelinde seferberlik başlattı.
• Kapitülasyonları kaldırdığını duyurdu.

Her ne kadar “tarafsızlık” ilan edilse de yönetimde bulunan İttihat ve Terakki Hükûmetinin önde gelen isimlerinden Enver Paşa ve arkadaşları savaşa katılmayı düşünüyordu. Bu kişiler, Avrupa’da başlayan savaşın Osmanlı Devleti’ni de etkileyeceğine ve savaşın dışında kalmanın mümkün olmayacağına inanıyorlardı.

Osmanlı yöneticileri zaferle sonuçlanacak bir savaşla:

• Son zamanlarda kaybedilen toprakların -hiç olmazsa- bir kısmını geri almayı
• Kapitülasyonları kaldırmayı
• Dış borçlardan kurtulmayı amaçlıyorlardı.

Osmanlı yöneticileri, ilk ittifak teklifini İngilizlere yani İtilaf Devletlerine yaptılar. Bunda Almanya’ya karşı duyulan kırgınlığın da etkisi vardı. Çünkü Osmanlı yöneticileri son dönemde yaptıkları savaşlarda, müttefik bildikleri Almanlardan destek görememişti. İngiltere ile müttefik olunması hâlinde ise, Osmanlı Devleti üzerindeki Rus baskısının İngilizler tarafından önleneceğini düşünüyorlardı.

Ekonomik ve askerî gücü iyice zayıflamış olan Osmanlı Devleti’nin bu ittifak teklifi, Rusların da baskısıyla, İngilizler tarafından reddedildi. Ancak Osmanlı Devleti’nin karşı bloka kaymasını istemeyen İngilizler, onu savaşın sonuna kadar tarafsız tutma gayreti içine girdiler. Osmanlı Devleti’nin tarafsız kalması hâlinde, savaşın sonunda kapitülasyonları gözden geçirebileceklerini vadettiler. Bu, Osmanlı Devleti’ni oyalamaktan başka bir şey değildi. Çünkü İtilaf Devletleri “bölüşülecek pasta” olarak gördükleri Osmanlı topraklarını savaş bittiğinde kendi aralarında paylaşmayı planlıyorlardı.

İtilaf Devletlerinden “red” cevabı alan Osmanlı yöneticileri, bu sefer Almanlara ittifak teklif ettiler. Almanya bu ittifak teklifini memnuniyetle karşıladı

Almanya, Osmanlı Devleti’nin Kendi Yanında Savaşa Katılmasıyla:

• Yeni cepheler açarak savaşı geniş alanlara yaymayı ve üzerindeki savaş yükünü hafifletmeyi
• Osmanlı Devleti’nin jeopolitik konumundan faydalanarak İngilizlerin sömürgeleriyle bağlantısını kesmeyi
• Osmanlı halifesinin dinî gücünden faydalanarak İngilizleri sömürgelerinde zor duruma düşürmeyi planlıyordu.

Bu düşüncelerle Osmanlı Devleti ile Almanya arasında 2 Ağustos 1914’te gizli bir ittifak sözleşmesi imzalandı. Sözleşmenin imzalanmasından birkaç gün sonra, Akdeniz’de bulunan Goben (Goben) ve Breslau (Breslav) adlı iki Alman savaş gemisi, Harbiye Nazırı Enver Paşa’nın izniyle Çanakkale Boğazı’nı geçip Marmara’ya girdi. Bu durum İngiltere’nin tepkisine neden oldu. İngiltere, tarafsızlığını ilan eden Osmanlı Devleti’nden bu gemileri kara sularından derhâl çıkarmasını istedi.

Osmanlı yöneticileri ise bu gemilerin İngilizler tarafından el konulan gemilerin yerine satın alındığını ilan ettiler. Türk bayrağı çekilen gemilerin isimleri Yavuz ve Midilli olarak değiştirilirken gemilerde bulunan Alman askerlerine de Türk askerî kıyafetleri giydirildi. Oysaki gemiler Alman subayların komutasındaydı. Bir süre sonra bu iki savaş gemisi, padişah ve sadrazamın haberi olmadan Enver Paşa’nın yazılı emriyle ve tatbikat yapılacağı bahanesiyle Karadeniz’e açılıp Rus limanlarını bombaladı (29 Ekim 1914). Bunun üzerine Rusya, İngiltere ve Fransa peş peşe Osmanlı Devleti’ne savaş ilan etti. Böylece Osmanlı Devleti bir oldubitti ile I. Dünya Savaşı’na katılmış oldu. Osmanlı Devleti’nin katılmasıyla savaş geniş alanlara yayıldı.