XVIII. yüzyılda yapılan ıslahatlar Batı örnek alınarak yapılmıştır. Bu yüzyılda yapılan ıslahatlar daha ziyade askeri ve teknik niteliktedir. Çünkü Osmanlı Devleti bu yüzyıla girerken büyük savaşlar kaybetmiştir.
Osmanlı 1699 yılında imzaladığı Karlofça Antlaşması ile tarihinde ilk kez, üstelik önemli miktarda toprak kaybetmiştir. Osmanlı’da niçin yenildik sorusunun cevabı artık herkes tarafından bilinmektedir. Çünkü düşmanlar artık klasik savaş usullerini terk etmişler, modern savaş taktikleriyle savaşmaya başlamışlardır. Üstelik kullandıkları silahlar da son derece üstün ve teknik silahlardır. Bu düşman ile baş etmenin yegâne yolu ise onların sahip olduğu tekniğe sahip olmaktır.
Ayrıca Avrupa’yı bizden daha ileriye taşıyan sebeplerin başında onların matbaayı kullanması ve bu yolda kitap sayısını arttırmış olması gelmektedir. Osmanlı Devleti artık bu konudaki önyargı ve taassubu bir tarafa bırakacak ve Sait Çelebi ile İbrahim Müteferrika 1727’de ilk Türk matbaasını kuracaklardır. Lale devrinde yaşanan bu gelişmenin yanında ilk kez batılı devletlere geçici elçilerin gönderilmesi, ilk itfaiye teşkilatının kurulması, çiçek aşısının yapılması, kâğıt ve kumaş fabrikalarının yapılması gibi yeniliklere de yer verilmiştir.
I.Mahmut döneminde Humbaracı Ocağı kurulmuştur. Müslüman olduktan sonra Humbaracı Ahmet Paşa adını alan Comte de Bonneval yaklaşık 150 kişiden oluşan bu ocağı kurarak Osmanlı ordusuna teknik bir sınıf kazandırmıştır. 1734 yılında Humbaracı Ocağının ihtiyacı olan eğitimli asker yetiştirmek üzere, matematik ve fen bilimlerinin öğretildiği Hendesehane açılmıştır.
III. Mustafa döneminde Macar asıllı olan ve Fransa emrinde çalışan Baron de Tott, topçu sınıfını teşkilatlandırmaya çalışmış, tophaneyi düzenlemiş ve yeni toplar yaptırarak, eğitim işine de gerekli önemi vermiştir. Ayrıca 1773 yılında Deniz Mühendishanesi (Mühendishane-i Bahri-i Hümayun) açılarak donanma konusunda teknik eleman yetiştirilecektir. 1774’te de Topçu Ocağına bağlı Sürat Topçuları Teşkilatı kurulmuştur.
Sonuç olarak, XVIII. yüzyılda askeri alanda girişilen bu ilk yenileşme çabaları da başarılı olamamış, Islahatçılar yaptıkları ve yapmak istedikleri her işte, genelde ıslahata karşı olan Yeniçeri Ocağı, ulema, bürokrasi ve benzeri kesimlerin tepkilerini göz önünde bulundurmuşlar, bu nedenle de ürkek ve yarım adımlar atmışlardır.
İlk Yorumu Siz Yapın