Trablusgarb Savaşı (1911-1912)

Almanya gibi milli birliğini geç tamamlayan İtalya sömürgecilik yarışına geç katılmıştı. Bu döneme kadar dünyanın en iyi bölgeleri İngiltere ve Fransa başta olmak üzere, büyük devletler arasında paylaşılmıştı. Sömürgecilikte geride kalmak istemeyen İtalya, büyük devletlerle yaptığı bir dizi antlaşmadan sonra, Osmanlı Devletinin Kuzey Afrika’daki toprağı Trablusgarb ve Bingazi’ye göz dikmişti. Buraların kendisine bırakılması için 28 Eylül 1911’de Osmanlı Devletine bir nota veren İtalya, bu isteğinin reddedilmesi üzerine Trablusgarp ve Bingazi’ye asker çıkartmıştır.

Bu dönemde Osmanlı’nın Trablusgarb ile kara bağlantısı yoktur. Denizlerde ise İtalya geçit vermemektedir. Bu nedenle tüccar kılığıyla bölgeye giden Mustafa Kemal, Enver Paşa ve Fethi Bey gibi genç ve idealist subayların oradaki halktan organize ettiği direniş karşısında başarısız olan İtalyanlar, savaşı Osmanlı Devletinin başka topraklarına yaymak suretiyle isteklerini Osmanlı Devleti’ne kabul ettirme yoluna gitmişlerdir. Bu amaçla İtalyanlar Kızıldeniz’deki Osmanlı limanları topa tutularak, savaş gemilerini batırmış, Beyrut’u bombalamış, Rodos ve 12 Ada işgal etmişlerdir. Daha sonra Ege’ye çıkarak Çanakkale Boğazını geçmeye çalışan İtalyanlar başarılı olamamışlardır.

Bütün bunlar Osmanlı Devletinin tavrını değiştirmesinde etkisiz kalmışken, 8 Ekim 1912’de Balkan Savaşı patlak vermesi sonucunda iki cephede birden savaşı götüremeyeceğini anlayan Osmanlı Devleti Trablusgarp‘taki subaylarını geri çağırmıştır. İtalya ile 18 Ekim 1912’de Uşi Antlaşması imzalanarak bu bölge İtalyanlara bırakılmıştır. Antlaşma gereği 12 Ada da savaş sonrası geri verilmek kaydıyla, geçici olarak İtalya’da bırakılmış; ancak Osmanlı Devleti Balkan savaşlarından mağlup çıkınca İtalya bu sözünü yerine getirmemiştir. Aynı antlaşma ile Trablusgarp halkının dini bakımdan halifeye bağlı kalacağı teyit edilmiştir.

Trablusgarb Savaşının Sonuçları

• Osmanlı Devleti Kuzey Afrika’daki son toprak parçasını da kaybetmiştir.
• Osmanlı Devleti’nin kendi topraklarını korumak konusunda gösterdiği zafiyet Balkan devletlerine cesaret vermiştir.
• 12 Ada ve Trablusgarp’ı ele geçiren İtalya Akdeniz’de önemli bir güç haline gelmiştir.
• İtalya’ya geçici olarak bırakılan 12 Ada geri alınamamıştır.
• Hilafet siyaseti uygulanarak Osmanlı Devleti’nin Müslüman topluluklar üzerindeki etkisi korunmak istenmiştir.