Osmanlı Devleti, Fatih Sultan Mehmet ile birlikte karaların yanında denizlerde de hâkimiyetini güçlendirmişti.
Kanuni Sultan Süleyman ile başlayan süreçte Karadeniz ve Akdeniz’in dışında Kızıldeniz, Basra Körfezi ve Afrika kıyılarında dönemin güçlü denizci devletleri olan Portekiz, Hollanda ve İngiltere’yle mücadele etti. Osmanlı Devleti donanmadaki gemileri ve maharetli bahriyelileri sayesinde denizlerde çağdaşı olan devletlerden geri kalmadı ve onlar karşısında baskın güç oldu. Osmanlı Devleti’ni denizlerin hâkimi konumuna getiren gemiciliğin gelişimini üç ayrı dönemde incelemek gerekmektedir.
Osmanlı Devleti donanmada esasen Venedik gemi inşa tekniğini uygulamasına rağmen özellikle 1534’te Kaptan- ı Derya Barbaros Hayrettin Paşa ile kendi bilgi ve becerileriyle Osmanlı Devleti’ne has gemi inşa etme ve donanma oluşturma yoluna gitti. Büyük yelkenli gemiler, rüzgâr esintisinin çok olduğu açık denizlerde, okyanuslarda uzun yolculuklarda ve korsanlara karşı mücadelede oldukça kullanışlıdır ancak yaz mevsiminin uzun sürdüğü Akdeniz’de havanın durgunluğundan dolayı pek tercih edilmemiştir. Akdeniz’de daha çok kürek gücüyle hareket edebilen, her koya rahatça girip çıkabilen, küçük limanlara rahatça yanaşabilen kadırgalar tercih edilmiştir.
XVI. yüzyıl, Akdeniz’de yelkenli gemilerde boyut olarak bir önceki yüzyıla göre küçülmenin yaşandığı bir dönem oldu. Bunun sebebi XVI. yüzyılda Osmanlı Devleti donanmasında Barbaros Hayrettin Paşa Modeli’nin uygulanmasıdır.
Bu modelde, manevra kabiliyeti yüksek, savaşta hızlı hareket edebilen, rüzgâr gücüne bağımlı olmayan gemiler ve genellikle kadırgalar tercih edildi.
XVII. yüzyılın ortalarına kadar devam eden süreçte kürekle hareket edip yelkeni yardımcı olarak kullanan, donanmanın bel kemiğini oluşturan çektiri sınıfı gemiler yerini büyük yelkenli kalyon gemilerine bıraktı.
İlk Yorumu Siz Yapın